امنیت نخستین و مهمترین شرط یک زندگی سالم اجتماعی محسوب میشود.
حضرت ابراهیم (ع) هنگام بنای کعبه نخستین چیزی که از خدا برای آن سرزمین طلب کرد نعمت امنیت بود ( "رب اجعل هذا بلدا امنا"). با گسترش زندگی اجتماعی و آغاز دوران رشد صنعتی و شهرنشینی نیاز به امنیت بهویژه امنیت عمومی روزبهروز در دنیا گستردهتر گردیده و بدون تردید امنیت به اساس و رکن تشکیل هر نظام اجتماعی و سیاسی امروزی تبدیل شده است. پیچیده شدن چرخههای ارتباطی و اقتصادی و فاصله گرفتن مردم از زندگی سنتی، کارکرد نظامهای امنیت سنتی رو به کاهش نهاده است؛ اما از دیدگاه نوین امنیت مقولهای وسیع، معین، غیر انحصاری، عقلانی، هدفمند و پایدار است و هویت، احساسات و عواطف فردی، گروهی، عقاید، تمایلات و آرزوها، موقعیت شغلی و اقتصادی، باورهای فرهنگی و ساختارهای رسمی و حتی وسایل نیل به رفاه و آسایش زندگی اجتماعی مردم و از همه مهمتر مقوله اخلاق و امنیت اخلاقی را نیز دربرمیگیرد. امنیت اخلاقی از مهمترین و درعینحال پیچیدهترین بخشهای امنیت است و به تعبیری اصلیترین خشت این بنا است. وقتی در جامعهای امنیت اخلاقی و روانی دچار آسیب شد و احساس ناامنی در روح و روان جامعه و آحاد آن به وجود آمد اثرات مخرب آن هرگز بهسرعت دفع نمیشود. امنیت از نیازها و انگیزههای اساسی انسان به شمار میرود، بهطوریکه با زوال آن آرامش خاطر انسان از بین میرود و تشویش و اضطراب و ناآرامی جای آن را میگیرد و مرتفع شدن بسیاری از نیازهای آدمی درگرو تأمین امنیت است، بهطوریکه آبراهام مازلو در سلسلهمراتب نیازها، احساس امنیت را بلافاصله پس از نیازهای اولیه قرار میدهد.
واما امنیت اخلاقی به دو شکل برای فرد حاصل میشود، اول اینکه مسائل اخلاقی در جامعه رعایت شود تا فرد در معرض اعمال غیراخلاقی مثل دروغ، مسائل جنسی، مشاجره و غیره که در روحیه او تأثیر گذاشته و او را بهسوی بیاخلاقی سوق میدهد قرار نگیرد. دوم اینکه فرد از نحوهای مصونیت درونی برخوردار شود تا مسائل غیراخلاقی بر او تأثیر نداشته یا کمتر تأثیرگذار باشد. ازاینجهت امنیت اخلاقی دو بعد دارد، بعد فردی و بعد اجتماعی که هر یک بهنوبه خود در شکلگیری امنیت اخلاقی در جامعه تأثیرگذار است. بعد فردی آن به رفتارهای شخصی مربوط میشود اما بعد اجتماعی آن، از شرایط جامعه متأثر میگردد.
اما استفاده رسمی از اصطلاح امنیت اخلاقی را میتوان به ماههای نخست سال 1386 برگرداند که مقام معظم رهبری در دیدار مورخ 7/4/1386 با مسئولان قوهی قضاییه بر تأمین امنیت اخلاقی در کنار امنیت حیثیتی و فرهنگی تاکید کردند؛ و بعدازآن توسط نیروی انتظامی و مردم و محافل دانشگاهی با استقبال و رشد روزافزون مواجه شد. منظور از امنیت اخلاقی این است که اخلاق بهعنوان مرجعیت امنیت ملی و مبنای قانونگذاری، سیاستگذاری و ارزیابی امنیت ملی باشد. جمهوري اسلامی ایران بهرغم اقدامات انجامگرفته، در بحث عملیاتی و اجرایی در مقابله با چالشهای ضد اخلاقی، با مشکلات متعدد دستوپنجه نرم میکند؛ بهعنوانمثال یکی از راهکارهاي ارائهشده براي حل معضل ناامنی اخلاقی، پلیس امنیت اخلاقی میباشد که عملکرد این نهاد همواره در محافل و رسانههای مختلف اعم از رسمی و غیررسمی موردبحث و بررسی قرارگرفته است، اما مسئله قابلتوجه این است که این راهحل تا چه اندازه مؤثر واقعشده است؟ آیا اقدامات پلیس امنیت اخلاقی بازدهی مثبتی در جامعه داشته است؟ شیوهی برخورد پلیس امنیت اخلاقی باید چگونه باشد تا مؤثرتر عمل کند؟ البته باید مد نظر داشت موضوع امنیت اخلاقی موضوعی کلان در جامعه است و منحصر کردن مسئله به پلیس امنیت اخلاقی اشتباهی است که ممکن است صورت گیرد بنابراین، لازم است علاوه بر پلیس امنیت اخلاقی، حدود مسئولیتها و وظایف هریک از این نهادهاي مسئول در حوزهی امنیت اخلاقی و اندازه دخالتشان تمام و کمال مشخص گردد. زمانی که دیدگاههای حضرت امام خامنهای واکاوي میشود، متوجه میشویم، ایشان نهتنها راهکارهاي انتظامی و قضائی را بیان میفرمایند، بلکه به راهکارهاي فرهنگی هم توجه ویژه دارند و اساساً آن را مقدم بر راهکارهای انتظامی و قضائی می دانند.
با این توضیحات روشن است که موضوع امنیت اخلاقی، موضوعی چندوجهی، دارای علل و عوامل متعدد و پیامدهای آشکار و پنهانی است که قبل از هرگونه سیاستگذاری لازم است بطور علمی و دقیق مورد بررسی و مطالعه قرار گیرد. شناخت ماهیت امنیت اخلاقی، زمینه ها و عوامل بوجود آورنده آن و همچنین پیامدهایی که تا حد زیادی در پایان نامه ها و رساله های دانشجویان تحصیلات تکمیلی انعکاس یافته است می تواند کمک شایانی به تصمیم سازان و مدیران در اتخاذ تصمیم های درست و منطقی در زمینه ارتقاء امنیت اخلاقی داشته باشد. اين جشنواره كه نمودي از به خدمت گرفتن و كارآمدساختن پژوهش براي حل مشكلات و مسألههاي جامعه است همچنین می تواند مشوقي براي جهتدهي تحقيقات دانشجويان به سمت حل مسأله و ناظر به واقعيت باشد. امید است که این جشنواره بتواند سال به سال بر کیفیت خود افزوده و مهمتر از همه در کاهش مسائل اجتماعی و بهبود کیفیت زندگی اجتماعی مردان و زنان ایران عزیزمان، نقش مؤثرتری ایفا کند.